Fitre Çebici

Yıl 1995... Üniversiteyi kazandım, başka bir şehre taşındım. Annem de beni ziyarete geldi... Annem kız arkadaşımı görünce bana "Aman nerden buldun bunu, fitre çebici gibiymiş" dedi... Fitre çebici ne ola ki!? Ne demekmiş fitre çebici? İyi birşey olmadığı kesin... Sonra öğrendim tabii neymiş... Size de anlatayım.

Fitre çebici... Derin anlamı olan bir deyiş...

Fitreyi biliyorsunuzdur. Bilmeyenlere kısaca açıklayayım; bizim Ramazan Bayramı dediğimiz şeyin asıl adı İd ul Fitr'dir.

İhtiyacınızdan başka, birikim olarak 200 dirhem (561 gr) gümüşten ya da 20 miskal (81.18 gr) altından fazla tutan malınız varsa İd ul Fitr'de bir fakire "fitre sadakası" vermek size vacib olur. (İlla gümüş, altın olması gerekmiyor; bu değerlere karşılık birşeyiniz olması yeterlidir. Ayrıca aileler çocukları için de verilmelidir.)

Verilecek fitre sadakasının miktarı muğlaktır; "bir kişinin günlük asgari gıda ihtiyacını karşılayacak kadar" şeklinde bir miktar tanımlaması yapılmıştır. Geçmişte bu miktarı belirlemede hep güçlük çekilirmiş. Günümüzde Diyanet İşleri Başkanlığı fitre miktarını yıllık olarak açıklar. Bu yıl için 6.50 TL açıklanmış. Ailenizdeki kişi başına 6.50 TL fitre vermeniz vaciptir. Ancak bu minimum miktardır, gönlünüze göre daha çok verebilirsiniz.

Eskiden çocuklar evlenip evden ayrılmazmış, aileler büyük olurmuş, birlikte yaşanırmış. Bir ev ahalisi içinde fitre hatırı sayılır bir yekün tutarmış. Unutmayın, çocuklara da vacib... Daha doğrusu çocukları adına fitre vermek velilerine vacib.

Bu yüzden köy yerinde çiftlik sahibi olanlar bir hayvanı fitre sadakası olarak ayırıp fakirleri doyururlarmış.

Fitre için kocaman keçiyi versen fazla olur, oğlağını versen o da minicik şey; hem ayıp, hem günah... O yüzden orta boy birşey bulmak gerek... Ne verelim? Çebiç verelim! Çebiç dediğimiz keçinin bir yaş civarlarındaki yavrusu... Oğlaklıkdan çıkmış gayri... Biraz büyümüş...

Çebici vereceğiz fitre diye ama çebiç dediğin boy boy... İrisi var, kurusu var... Bizim zengin müslümanlar da en çelimsiz, en zayıf çebici seçer verirlermiş.

İşte "fitre çebici" deyişinin anlamı bu... Sıska, çelimsiz, zayıf demek.

---

Yazının buraya kadarı giriş ve gelişme bölümüydü. Özellikle müslüman üyeler yazılarımın giriş ve gelişme kısımlarını onaylarken konuyu bağladığım sonucu beğenmiyorlar. Ben de bu yazıda konuyu bağlamayı size bırakıyorum.

Evet, sonuç kısmını yazmayı size bırakıyorum, buyrun siz yazın.

Sevgiler, saygılar
Bilgehan